Inter Press Service (12 maart 2009)
Fortis accepteerde betalingen voor illegaal hout uit Liberia
Barclays, Citibank, HSBC en Fortis hebben meegeholpen aan corruptie in arme landen door dubieuze betalingen te accepteren. Dat zegt bankenwaakhond Global Witness, die vindt dat de G20 komend weekend nieuwe regels moet maken tegen witwassen.
77 x bekeken- Lees ook: Advocaat van het klimaat (VPRO Gids)
In het rapport "Undue Diligence" laat de onderzoeksorganisatie zien hoe gerenommeerde banken zakendoen met dubieuze klanten in corrupte, grondstofrijke staten. "Dezelfde soepele wetgeving die voor de kredietcrisis heeft gezorgd, zorgt ervoor dat grote banken kunnen helpen bij het leegroven van arme landen", zegt Gavin Hayman, campagnedirecteur.
Rekening bij Fortis
Een van die landen is Liberia, waar na een burgeroorlog in 1997 de krijgsheer Charles Taylor aan de macht kwam. Taylor stortte zowel buurland Sierra Leone als zijn eigen land opnieuw in een bloedige burgeroorlog, gefinancierd met de export van hardhout. De Fortisbank heeft daar een belangrijke rol in gespeeld door de betalingen voor het hout mogelijk te maken.
Tussen december 2000 en september 2001 heeft de Oriental Timber Company (OTC), geleid door de Nederlander Guus Kouwenhoven, tenminste 2,3 miljoen dollar ontvangen op een Fortisrekening in Singapore. Fortis heeft niet de voorgeschreven "due diligence" (grondig boekenonderzoek) verricht. De rol die OTC speelde bij het plunderen van Liberia was al wel bekend, onder andere door een VN-rapport uit december 2000.
Fortis wil geen commentaar geven op zaken die een individuele cliënt betreffen.
Charles Taylor en zijn rebellen hadden rekeningen bij twee Liberiaanse banken. De Amerikaanse Citibank fungeerde echter als correspondentiebank. Dat betekent dat Taylor, en ook OTC, via de Citibank in New York betalingen voor illegaal hout konden incasseren.
Corruptie
Grondstoffen vormen in theorie een kans voor arme landen om uit de armoede te ontsnappen. Maar in de praktijk zorgen ze voor corruptie en de concentratie van macht in weinig handen. "Het mechanisme voor die grondstoffencorruptie wordt geboden door banken", zegt Anthea Lawson, campagnevoerder bij Global Witness.
Zo is Teodorin Obiang een verwoed verzamelaar van Ferrari's, Maserati's, Roll's Royces en Bugatti's. Dat kan met de bankrekeningen die hij onder meer bij Barclays heeft. De benodigde miljoenen verdient hij aan de olie uit zijn thuisland Equatoriaal Guinea, waar hij niet alleen minister voor landbouw is, maar ook het zoontje van de baas, president Teodoro Nguema Obiang. Dat was in 2004 nog de oorzaak van het uiteenvallen van de Riggsbank, toen de Amerikaanse senaat ontdekte dat de Obiangs en hun corrupte regering daar rekeningen hadden lopen. Maar banken in Europa doen alsof ze van niets weten.
President Niyazov van Turkmenistan wist miljarden dollars aan gasopbrengsten onder zijn persoonlijke controle te houden met hulp van de Deutsche Bank. Het duistere staatsoliebedrijf Sonangol in Angola, betrokken bij wapenhandel en corruptie, kan zaken blijven doen door miljardenleningen van Europese en Chinese banken.
Mazen in de wet
Volgens het rapport zoeken de banken de mazen in de wet, om zo min mogelijkheid verantwoordelijkheid te hoeven nemen. De regels voor het klantenonderzoek dat banken moeten doen, zijn vaak ambigu.
De ministers van financiën van de G20 (die komend weekend over de financiële crisis praten) moeten nieuwe regels afspreken om witwassen tegen te gaan, vindt Global Witness, want vrijwillige afspraken werken blijkbaar niet. "Om armoede de wereld uit te helpen, moet ervoor worden gezorgd dat geld niet meer kan worden gestolen of verduisterd", zegt Hayman. Banken moeten verplicht onderzoek doen naar de natuurlijke personen achter fondsen. Bovendien moet de Financial Action Task Force, die de regels tegen witwassen opstelt, worden hervormd.
Global Witness heeft contact opgenomen met alle banken die worden beschuldigd, maar geen van hen wilde de vragen over het bewijsmateriaal beantwoorden.
Gerelateerde artikelen
- Nederland volledig vegan: het kán (De Groene Amsterdammer)
- Docu: Vlucht uit Noord-Korea (VPRO Gids)
- Poor People Don’t Need Help (overig, English)
- Elementen voor de toekomst: kobalt (De Groene Amsterdammer)
- Elementen voor de toekomst: fosfor (De Groene Amsterdammer)
Gebruikte Tags: afrika, geld, recht