Weg met de suboptimale zonsonderdag
in: De Groene Amsterdammer (26 februari 2019)
Voortdurend sleutelen we met behulp van technologie aan natuur, dieren en onszelf, op zoek naar verbetering en efficiëntie. Maar het is de vraag hoe optimaal het resultaat zal zijn.
Dit artikel verscheen in een bijlage van de Groene Amsterdammer ter gelegenheid van de Triënnale in Milaan. De Nederlandse bijdrage op de Triënnale draaide om het gerationaliseerde en geautomatiseerde landschap. Om daar een stukje van te zien reisde ik naar het Westland om een blik te werpen in de toekomst van de kassen, het meest efficiënte landschap dat er bestaat.
Een bijzondere ontmoeting met een jonge moeder in de cannabisbergen van Noord-Marokko.
Om echt weer ruimte te krijgen voor vrije natuur is menselijk ingrijpen nodig. In de Noordzee bijvoorbeeld, een troebele bak water die met de juiste interventies weer een rijk ecosysteem kan worden. Onderzoekers hebben zelfs al een rif met oesters ontdekt.
Dankzij de groeiende Chinese economie zou de renminbi wel eens de nieuwe wereldreservemunt kunnen worden. Dat baart journalist Maarten Schinkel zorgen. ‘China krijgt dan heel veel invloed, terwijl het geen democratie is.'
Vroeger mocht ik niet naar de VPRO kijken omdat het ordinair en afbrekend was. Tegenwoordig vind ik daar vaak juist pareltjes, inspirerende mensen die oprecht zoeken naar waarheid en gerechtigheid. Zoals Paul Kingsnorth, schrijver en voormalig milieuactivist. Ik ontdekte hem toen ik voor de VPRO Gids een verhaal moest schrijven over een uitzending van Tegenlicht, ‘De aarde draait door’, die aan hem was gewijd.
Het leek zo eenvoudig. Geef mensen vrije verkiezingen en dictators verdwijnen. Maar zo simpel werkt de wereld niet. Turken, Brazilianen, Russen, Indiërs, Hongaren, Amerikanen: ze vallen massaal voor sterke mannen die democratie vooral zien als middel tot macht.
Terwijl ik een handje goedkope pinda’s neem, kijk ik de groep eens rond. Wat een maffe mix mensen zit hier weer bij elkaar. Een Marokkaanse man, al jaren kind aan huis, vertelt een mop waar hij – zoals gewoonlijk – alleen zelf om moet schaterlachen. Een 75-jarige Amerikaan, die elke week onze planten bewatert, creëert een overstroming op de vensterbank.
Leiders als Trump, Poetin en Erdogan doen zich graag voor als sterke mannen. Maar achter hun masker van zelfvertrouwen en macht zitten gekwetste zielen die snakken naar erkenning. En dat kan vervelend uitpakken. Zeker als hun volgelingen kritiekloos gaan meelopen.
Ruim een eeuw geleden beschreef Max Weber de ijzeren kooi van de moderniteit; de onttovering van de wereld maakt de mens niet vrijer, eerder het tegenovergestelde. In onze neoliberale tijden is die kooi behaaglijker dan ooit – maar het blijft een kooi.
