overig - fotoreportage I'm good, I'm great, I'm wonderful (2013)
Anoniem in Overvecht
Deze column schreef ik voor een project van fotografe Vesselina Nikolaeva. Zij maakte een reportage over het plein waar ik woon.
- Lees ook: Stille week (Nederlands Dagblad)
Klik hier voor meer info over de reportage
Vier grote platen beton staan tegenover elkaar opgesteld, elk tussen twee ruwe grijze brokken, zonder naam of opschrift. Niemand weet wie dit waarom heeft neergezet, en waarom jaren later het roodmetalen hek van de speeltuin er tussendoor is gekwakt. Het kunstwerk is een ode aan de anonimiteit van de openbare ruimte in de wijk. Die straalt in de koudere maanden van het jaar, laten we eerlijk zijn, niet veel meer warmte uit dan een Wit-Russisch kledingmagazijn.
Er is geen Overvecht, zoals er een binnenstad is, met grachten en pleinen waar mensen elkaar ontmoeten. Er zijn tienduizend verschillende Overvechten, allemaal hermetisch van elkaar gescheiden. Je ziet je buren hooguit op de trap, onder je stapel net gekochte pakken melk en zakken chips door. Veel van de bewoners vinden dat helemaal niet erg. Laat mij mijn gang maar gang, zie je ze denken, het zal mijn tijd wel duren.
Er is natuurlijk een wisselwerking tussen het geraamte van een buurt (de gebouwen, de pleinen, de bomen) en de bewoners. De veiligheid van een straat is afhankelijk van het aantal ogen dat erop gericht is, schreef de moeder van de stadssociologie, Jane Jacobs, decennia geleden al. Ogen van de natuurlijke eigenaren van de straat, en van voorbijgangers.
Het plein aan de Camera Obscuradreef heeft geen voorbijgangers. En de ogen van de bewoners zijn in de loop der jaren steeds meer gaan wegkijken. Er is veel schaamte, armoede, huiselijk geweld, roddel, frustratie. De wijk is tien tot twintig jaar geleden ineens heel snel veranderd, en er zijn mensen komen wonen voor wie het eigen leven al ingewikkeld genoeg is, die geen behoefte hebben om hun ogen op de straat te richten en die het liefst zelfs de gordijnen dichttrekken omdat er niemand naar binnen mag kijken. Kinderen mogen vaak niet eens buitenspelen.
Als vrienden van elders op bezoek komen, stellen altijd dezelfde vraag als je opendoet: mag mijn fiets in je portiek? Je weet immers maar nooit in zo'n buurt.
Dat is vloeibare angst, zegt Zygmunt Bauman. Volgens deze Pools-Britse socioloog is dit een tijd van permanente onzekerheid. Er zijn grote problemen, en niemand lijkt bij machte daar iets aan te doen. Daarbij zijn we zo individualistisch geworden dat we anderen vaak wantrouwen. Tel dit bij elkaar op en je krijg een reservoir van permanente onzekerheid, zegt Bauman, die vloeibaar is en zich op alles kan richten wat eng, vreemd, anders, crimineel of anderszins bedreigend is. We zetten hekken neer en camera's, we gaan in aparte buurten wonen, we houden onze kinderen binnen, maar het lost niets op. Zo wordt de angst structureel, die gaat in de architectuur zitten, waardoor mensen elkaar nog minder tegenkomen.
Is er dan niets aan te doen? Ja, natuurlijk wel. Je kunt weigeren je neer te leggen bij de anonimiteit. Er is één antwoord op de vervreemding van het beton: eroverheen lopen. Tien, twintig, honderd, duizend keer, totdat je ervan houdt. Buiten eten als het mooi weer is, de krant lezen op een bankje, bloemetjes planten in de perken en uitgerukte bloemetjes weer terugzetten. Keer op keer hetzelfde portiek in, waar de deur klemt, keer op keer de geuren van de Marokkaanse keuken opsnuiven als je bijna thuis bent, tot je op het eind van je plein houdt.
Kinderen kunnen dat, die weten niet beter. Vloeibare angst of niet, die willen gewoon buitenspelen. Ze willen contact maken, negatief of positief, dat maakt niet uit, ze willen je kennen, uitproberen, groeten, met je voetballen. En dat er lelijke betonblokken staan, geen kind die het ziet. Een kind ziet alleen maar vier uitkijktorens, waar je op kunt klimmen. En dat is precies wat het zijn.
Gerelateerde artikelen
- Tegeltuinen, Jacques Ellul en de invloed van techniek (podcasts)
- Vrije ruimte uithakken (Karavaan der Zotten)
- 'Gastvrijheid mag je nooit uitbesteden' (overig)
- Back to reality (English, overig)
- Wil de gemeente meebetalen aan duurzame energiebronnen? (overig)
Gebruikte Tags: overvecht