Het is vandaag precies twintig jaar geleden dat de vuurwerkramp in Enschede plaatsvond, waarbij 23 mensen omkwamen en een hele wijk in de as werd gelegd. Nog steeds blijft serieus onderzoek naar de fouten van de overheid uit. Zelfstandig onderzoeker Paul van Buitenen maakt daarom vandaag zijn hele rapport openbaar waar hij vijf jaar lang aan heeft gewerkt. Ook de namen van alle betrokkenen staan online.

Uit het rapport blijkt dat onschuldigen zijn gestraft en dat het juist de overheid was die nalatig is geweest en waarheidsvinding heeft tegengewerkt. Voor De Groene Amsterdammer maakte ik er vorig jaar een reconstructie van.

‘Eerst werd migratie gekoppeld aan terrorisme’, zegt Henk van Houtum, hoogleraar Border Studies in Nijmegen. ‘Nu komt koppeling tussen migratie en gezondheid. China en Italië zijn al begonnen met temperatuurscans aan de grens. Niet alleen gezichtsscans en vingerafdrukken, maar ook een warmtebeeld.’ Het is slechts de volgende stap in het politiseren van het lichaam. ‘We vertrouwen steeds minder op het verhaal en steeds meer op het lichaam. Dat wordt ons paspoort. In plaats van een mens met relaties, gevoelens en een verhaal, worden we benaderd als een set lichaamskenmerken die bepalen of we er wel of niet in mogen.’

Nooit eerder heb ik zo het contrast gevoeld tussen de werkelijkheid van het scherm en die van de natuur buiten. Het scherm bombardeert me met newsfeeds met erge cijfers en grafieken en foto’s van terminale patiënten op Italiaanse intensive cares. Buiten barst de lente uit zijn voegen, knallen de knoppen uit de tak en ruikt de lucht naar zoete bloesem.

De bomentaxateurs van Cobra Groeninzicht brachten in kaart hoeveel bomen elke woonwijk telt. Want bomen en parken zijn meer dan wat natuur, het zijn noodzakelijke voorzieningen. ‘Groen helpt tegen burn-out en brengt verkoeling.’

De grote stad is voor veel mensen het symbool van bevrijding. De winkels zijn er beter, het leven is spannender en de relatiemarkt is groter. De stad is de plaats van efficiëntie en vooruitgang, en dat willen we over de hele wereld uitrollen, liefst met 5G-internet. Maar als ik uit mijn stadsraam naar buiten kijk, zie ik eenzame mensen sjokken over een plein van steen, waar amper natuur meer is.

De afgelopen twee jaar ben ik betrokken geweest bij een project om een boek te vertalen van Jacques Ellul, de bekende Franse cultuurcriticus waar ik al jaren fan van ben. Samen met uitgeverij Skandalon, vertaalster Marianne van Reenen, en Greetje Witte-Rang, en hulp van een aantal fondsen, is het nu eindelijk uit: De grote stad. Het is een prachtig boek geworden, vanaf deze week te koop in de boekhandel!

Lees hieronder mijn voorwoord.