overig - Supporter (september 2007)
Tranen onder Noord-Korea's zon
Uiteindelijk verloren ze de pot. Maar ze maakten het de Brazilianen bijzonder lastig. De Noord-Koreanen lieten deze zomer een sterke indruk achter tijdens hun eerste WK-voetbalmatch sinds 1966. Ook op hun totalitaire staatshoofd, die in zijn vreugde een live-uitzending van de tweede wedstrijd toestond.
- Lees ook: De wereld wordt niet vanzelf liberaal (VPRO Gids)
Helaas voor de Geliefde Leider Kim Jong Il kreeg zijn hele natie zo te zien hoe de ‘Chollima’s’ (vernoemd naar de gevleugelde paarden uit Koreaanse mythes) met 0-7 door Portugal van de mat werden gespeeld.
Boze tongen in de sportwereld beweren dat de dictator, alias de Zon van het Socialisme, ook nog eens zélf verantwoordelijk was voor die nederlaag. Volgens het roddelcircuit is híj degene die de coach, Kim Jong-Hun, opdroeg om verdedigers vooraan te zetten. Als niet via een onzichtbaar oortelefoontje (dat volgens deze coach door de Geliefde Leider zelf was ontwikkeld om hem instructies te geven), dan wel via een official die Kim Jong-Hun af en toe iets kwam influisteren.
Strafkamp
Het Noord-Koreaanse team, dat uiteindelijk alle poulewedstrijden verloor, bleek een dankbaar doelwit voor de geruchtenmachine. Spelers zouden zijn gevlucht (later toch weer niet). Bondgenoot China zou supporters hebben geleverd omdat Noord-Koreaanse burgers niet naar het buitenland mochten (dat bleek wél waar).
En aangezien de voetballers met hun uitschakeling schande over hun glorieuze natie hadden gebracht, zouden ze vast en zeker direct naar een strafkamp worden gestuurd om kiezelstenen te maken. Of publiekelijk aan de schandpaal worden genageld.
‘Wat een lariekoek’, zegt de Brit Nick Bonner, die met Koryo Tours vanuit Beijing reizen naar Noord-Korea organiseert. ‘Een dag na thuiskomst waren ze gewoon weer aan het trainen in Pyongyang.’ Bonner kent de Noord-Koreaanse voetbalwereld goed sinds hij meewerkte aan de documentaire The Game of Their Lives, over het legendarische WK van 1966 waarbij Noord-Korea Italië uitschakelde. Nu zag hij live vanuit Pyongyang hoe de Chollima's roemloos ten onder gingen. ‘Mensen waren teleurgesteld. Natuurlijk. Maar meer niet. Er is niks spannends gebeurd, sorry. Ze voetballen gewoon weer door, zoals in elk land. “We moeten méér interlands spelen”, zeggen ze. En daar zijn ze nu voor aan het trainen.’
Wat dan te denken van het bericht op Radio Free Asia, dat spelers zouden zijn gedwongen om voor honderden aanwezigen hun coach te bekritiseren? 'Ik geloof er niet veel van. Zoals gebruikelijk zijn de bronnen anoniem. De spelers zijn juist warm onthaald op het vliegveld.'
Uitgezwaaid
Dat meldde ook Choson Sinbo, de stalinistische krant voor Noord-Koreanen in Japan. De spelers waren met ‘uitdrukkingsloze gezichten’ op het vliegveld aangekomen, maar ‘ze kregen hun glimlach terug nadat ze waren verwelkomd door hun families’. Ook supporters hadden zich in dat warme welkom gevoegd.
‘Voetbal is zeer belangrijk in Noord-Korea’, zegt Coen de Ceuster, Koreadeskundige aan de Universiteit van Leiden. ‘Het zei heel wat dat de ploeg zelfs werd uitgezwaaid door de regering. Al moeten we het ook weer niet overdrijven. De meeste mensen in Noord-Korea zijn vooral bezig met overleven en hebben misschien niet eens elektriciteit in de buurt om tv te kijken.’
Volgens het Wereldvoedselprogramma is een derde van de bevolking ondervoed. In een recent rapport meldde Amnesty International dat ziekenhuizen zo weinig middelen hebben dat ze grote operaties zonder verdoving moeten uitvoeren. Wat ’s lands voetbalbond (lees: regering) van de FIFA krijgt als vergoeding en beloning voor WK-deelname, tien miljoen dollar, is net zoveel als wat 43.000 Koreanen in het industrieel complex van Kaesong in een kwartaal verdienen.
Kortgebroekt
Overdrijven is nooit goed, maar voetbal kan wel degelijk iets betekenen, denkt Frank Grootemaat. Hij is auteur van het boek Burenruzies, over voetbalwedstrijden tussen aartsrivalen. ‘Vooral wedstrijden tegen Zuid-Korea, zoals in de kwalificatieronde, zijn een zeldzame kans om de buren te ontmoeten.’ Officieel was er rond de kwalificatiewedstrijden haat en nijd. Pyongyang wilde bijvoorbeeld het volkslied van de zuiderburen niet spelen en beschuldigde Zuid-Korea na een verloren wedstrijd de spelers te hebben vergiftigd. Maar de supporters zelf willen alleen maar met elkaar op de foto. ‘Beide ploegen maakten zelfs een buiging voor de supportersvakken van het andere land’, vertelt Grootemaat. ‘En werden daarbij toegejuicht.’
Juist omdat alles in dit land gepolitiseerd wordt, is het winst als er gewoon een voetbalwedstrijd op tv is, zegt Simon Cockerell, een collega van touroperator Nick Bonner. ‘Zo zien mensen hier ook eens gewone landgenoten. En kunnen ze naar iets kijken dat níet politiek is.’
Ook voor het Westen biedt de aanblik van voetballende Noord-Koreanen een nieuw perspectief. Normaliter is de enige glimp die we van het mysterieuze Noord-Korea opvangen een kleine dictator in groen legerpak die roept dat hij Seoel in een vuurzee gaat veranderen. Nu zien we een kortgebroekte Jong Tae Se op een voetbalveld tranen met tuiten huilen bij de klanken van zijn volkslied.
Diezelfde speler heeft nu overigens een contract gesloten bij het Duitse Bochum. Het is ‘slechts’ een club in de tweede Bundesliga. Maar wie weet groeit hij door naar de top. En kan hij straks ook daar aan sportliefhebbers Noord-Korea’s menselijke kant laten zien.
DIEPTEPUNT
Terwijl zijn bevolking in extreme armoede leeft, spendeert de megalomane dictator Kim Jong Il zijn geld liever aan exclusieve wijnen en de ontwikkeling van een kernwapen. In maart dit jaar werd bovendien een Zuid-Koreaanse torpedo tot zinken gebracht, waarmee de relatie tussen beide Korea's op een dieptepunt is beland. Aan de wapenstilstand van 1953 acht Pyongyang zich niet meer gebonden.
Gerelateerde artikelen
- Docu: Vlucht uit Noord-Korea (VPRO Gids)
- Als mannen huilen (Karavaan der Zotten)
- Ontsnapt aan het heropvoedingskamp (VPRO Gids)
- Verslaafd aan China (De Groene Amsterdammer)
- Nu in de boekhandel: De grote stad, van Jacques Ellul (overig)
Gebruikte Tags: azië, dictatuur, sport