Trouw (15 maart 2012)

Kevin Kelly: technologie heeft een eigen wil

Technologie heeft een eigen wil, zegt Kevin Kelly, internetgoeroe en oprichter van technologiemagazine Wired. En het maakt ons betere mensen.
187 x bekeken

‘Alsjeblieft geen Big Brother-verhaal’

"Stel dat Beethoven was geboren voor de uitvinding van de piano. Wat een verlies voor de mensheid zou dat geweest zijn! Om te zorgen dat de toekomstige Beethovens van de wereld hun capaciteiten en talenten kunnen gebruiken, moeten we de technologie verder ontwikkelen. Dat is een morele plicht."

Kelly, een van de bekendste technologiefreaks ter wereld, gaat komende maand op reis naar het hete binnenland van Birma om low-tech te leven temidden van woeste natuur en tribale stammen. Volgens hem is er niet zo'n grote scheiding tussen natuur en techniek, legt hij uit, via de webcam die mij verbindt met zijn werkkamer in San Francisco om te praten over zijn nieuwe boek, De wil van technologie.

Is technologie een vorm van natuur?
"Het is een product van ons brein, en daarmee een verlengstuk van de evolutie en van het leven zelf. Ik beschouw technologie in zijn samenhang, als systeem. Voor de productie van je computer of zelfs een broodrooster zijn honderden andere technologieën nodig. Niets staat los, het is een ecosysteem dat maar groeit en groeit. Ik noem dat het technium. Het omvat 170 biljard computerchips en drie miljard telefoons en webcams die één gigantisch computerplatform vormen. Het omvat ook schilderijen, rechtssystemen, broodroosters en snelwegen. Het is in feite een organisme geworden, dat meer meer is dan de som der delen."

Is een organisme niet autonoom?
"Voor een deel, ja, maar het technium ook. Dat volgt steeds meer een een eigen agenda. Het heeft een wil, niet in de zin van beslissingen, maar in de zin van behoeften of neigingen. Als je het opnieuw zou opstarten, zou je ongeveer dezelfde dingen krijgen. En wij zijn er deel van, het is ons ecosysteem. We kunnen er niet tegenin gaan. We kunnen het in ons eigen leven wel beperken. Ik heb geen tv, want daardoor kan ik weer andere dingen doen. Maar in de wereld blijft het zich uitbreiden. Gelukkig maar, want technologie leidt tot vooruitgang. En tot betere mensen."

Ahum, werd de holocaust niet uitgevoerd in het hart van de Europese vooruitgang, met de beste technologie?
"Steven Pinker heeft aangetoond dat het geweld in de wereld in de loop van de geschiedenis steeds verder afneemt, ook in de Twintigste Eeuw. Onze cirkels van empathie worden alsmaar groter, van familie, naar clan, naar natie, naar ras. Dat begint zich nu zelfs uit te breiden naar andere soorten. Dat is beschaving, het haalt het beste in ons naar voren. De vooruitgang maakt ons moreel beter."

Niet alleen zolang er groei is om ons tevreden te houden?
"Klopt, maar die is er. En als de olie opraakt, vinden we wel weer wat anders. Er komt genoeg energie van de zon. Technologische vooruitgang is niet te stoppen."

Technologie wil altijd verder, als water achter een dam, een groeiende kracht die ontketend wil worden. Dat kun je niet lang tegenhouden. Zo kun je ook niet tegenhouden dat we binnenkort ieders dna zullen sequencen, schrijft hij. En daarom is hij actief bezig zijn eigen dna alvast in kaart te brengen, als een van de eersten. Dat die groeiende natuurkracht het goede met ons voorheeft, ziet Kelly aan de evolutiegeschiedenis van de kosmos. De evolutie, en dus ook ons brein, en dus ook technologie, leidt de wereld gestaag naar alsmaar meer schoonheid, diversiteit, intelligentie en vrijheid. Dát is de verborgen agenda van technologie.

Wil technologie soms niet juist het omgekeerde? Ze bouwen nu camera's die ons op afstand kunnen herkennen, straks worden we nog permanent gevolgd. Is dat vrijheid?
"Ik verzeker je: permanente camera's zullen komen. Ik ben er niet bang voor. Mensen herkennen mij nu toch ook? Als mijn leven opener en transparanter wordt, kan ik ook persoonlijker worden benaderd. En let maar op: de meeste mensen vinden dat fijn. Ik voorspel dat privacy zal verdwijnen. De vraag is: wie beheert de informatie. Dictatuur komt niet door biometrie, maar door politieke keuzes. De technologie is in wezen goed."

Bent u nooit bang dat we machten in het leven roepen waarmee we de beschaving kunnen ondermijnen?
"Alles wat krachtig is, kan krachtig worden misbruikt. Maar de beschaving en het technium creëren een systeem met meer en meer lagen van duurzaamheid, veerkracht en tegenmachten. Ja, sommige onderdelen zijn ongezond, maar het wordt steeds moeilijker om het systeem plat te leggen. Dat kan niet meer."

Kernwapens?
"Daar is het systeem nog nooit mee platgelegd! En dat zal ook nooit gebeuren. Technologie wordt steeds complexer, er zijn steeds meer mensen nodig om een bepaalde technologie te laten draaien. We hebben er een hele samenleving omheen gecreëerd waarin wapens niet massaal kunnen worden misbruikt."

U bent zo optimistisch! Het Amerikaanse leger wil over dertig jaar aan een luchtmacht zonder mensen, met drones die zelf kunnen bepalen of ze moeten doden. Is dat niet zorgelijk?
"U ziet wapens. Ik zie een fantastische technologie. Ja, alles kan militair worden gebruikt. Maar alles kan ook voor vrede worden gebruikt. Ik wil ook minder wapens, maar daar kunnen we voor stemmen. Niet dat ik pacifist ben, overigens, ik ben een policifist. We hebben een wereldwijde politie nodig die conflicten oplost. En technologie gaat ons daarbij helpen. Alle mensen worden steeds nauwer met elkaar verbonden, waardoor we elkaar beter gaan begrijpen."

U gelooft in politiek. Maar politici zeggen juist dat ze geen keus hebben omdat wat mogelijk is, toch wel komt.
"Dat komt ook. Drones, genetische modificatie, permanente camera's, gekloonde mensen: niet tegen te houden. Accepteer dat maar. Maar die kennis geeft je een enorme macht om er iets mee te doen, om te zorgen voor regels, een goede omgeving, en afspraken over wie de zeggenschap heeft."

Gaat dat lukken?
"Ik ben geen utopist. De hamer gaf ons de kans om huizen te bouwen, maar ook om iemand makkelijker te doden. Hoe krachtiger de technologie, hoe groter de problemen. Er zijn misschien wel evenveel nadelen als voordelen. Echter: we krijgen er een keuze bij om iets goed of slecht te doen. En dat is precies dat stukje winst dat de weegschaal positief laat uitslaan. Onze mogelijkheden nemen toe, en dat is goed."

Wat is uw definitie van goed?
"Meer keuzevrijheid, meer mogelijkheden voor ieder mens op aarde om z'n talenten te gebruiken. Dat is ook wat bijna alle mensen altijd kiezen. Iedereen kiest, als hij de kans krijgt, voor meer technologie als ze die tegenkomen, voor meer opties, en de nadelen nemen ze voor lief. Zijn ze dan allemaal verblind?"

Ze aanbidden het, omdat het machtiger is dan zij, zou de technieksocioloog Jacques Ellul zeggen.
"Dat is waar. We worden er verliefd op en voelen een eerbied. Maar ik vind dat goed. Het is machtiger en groter dan onszelf, net als de natuur, en geeft ons het gevoel dat we het goddelijke raken. Ik denk dat we technologie ook als iets goddelijks zullen gaan zien. Wij hebben het zelf geschapen, maar tegelijk worden wij erdoor gevormd. We zijn meesters en slaven tegelijk. Die spanning is inherent aan het technium. Over duizend jaar zullen we daar nog over praten."

Kevin Kelly

Kevin Kelly (1952) woont in San Francisco en is de oprichter en voormalige hoofdredacteur van het toonaangevende Wired magazine. Hij is uitgever van de populaire website Cool Tools (www.kk.org/cooltools) en is daarnaast fotograaf, Aziëkenner en natuurbeschermer. Hij is op latere leeftijd christen geworden.

Artikelen van Kelly, die nooit een opleiding heeft afgemaakt, verschijnen in toonaangevende bladen, zoals de Economist en de New York Times. Hij is auteur van Nieuwe regels voor de nieuwe economie (1999) en Out of Control (1995, onvertaald). Onlangs verscheen De wil van technologie bij Maven Publishing.

Reageren?

mooi interview!

isaac - 13-08-’13 14:38

Kevin Kelly: technologie heeft een eigen wil

Kevin Kelly

Gerelateerde artikelen

Reageren?

Terug naar www.frankmulder.info