Trouw (2 november 2013)
Couchsurfen met kinderen in het Midden-Oosten
Couchsurfen in het Midden-Oosten kan heel goed, zelfs met kinderen. Je moet één ding doen: je radicaal overgeven aan het principe van slow travel.
- Lees ook: ‘Ik heb het niet gedaan’ (De Groene Amsterdammer)
Het is donker, en onze zoontjes van twee en vijf zitten uitgeput op een backpack met een doosje rozijntjes. Na een dag vliegen, treinen en bussen zijn we hier aanbeland, op een verlaten afrit in het zuiden van Galilea. We worden zometeen door iemand opgehaald. Als het goed is.
We hebben de afspraak gemaakt via couchsurfing.org, waar mensen gratis logeerplekken aanbieden. Tot onze grote verrassing zijn dat niet alleen slaapbanken voor studenten, maar soms gewoon gastenkamers waar ook je kinderen in passen. We worden direct uitgenodigd door een orthodoxe jood in Jeruzalem, een bejaard echtpaar in de Negevwoestijn en - als eerste - een Galilees gezin in een kibboets. Een couchsurfgezin, dat willen ze wel zien!
Als we daadwerkelijk worden opgehaald, is de moeheid snel vergeten. In de kibboets staan niet alleen twee kindertjes klaar die hun speelgoed vast hebben uitgestald, maar ook een warme maaltijd. We voelen ons vereerd, maar het is een ervaring die keer op keer weer terugkomt: iedereen overlaadt ons met gastvrijheid en ook met tijd. Blijf een paar dagen, vraagt onze gastvrouw, want als kinderen zich thuisvoelen wordt het leuker voor ze.
Slow travel
Het is waar, reizen met kinderen vergt een ander tempo. Zeker als je zoals wij afhankelijk bent van openbaar vervoer. Het maakt echt niet uit hoe vreselijk uniek en vroeg-Byzantijns dat mozaïek is, als de honger toeslaat, moet je binnen een half uur in je base camp kunnen zijn. En nachtleven zit er niet in, want om half acht 's avonds vallen de kindjes om.
Er zit maar één ding op: je radicaal overgeven aan het principe van slow travel. Maximaal één ding per dag, alles combineren met een speeltuin of een broodje falafel, en als ze op bed liggen de rest van de avond aan tafel spenderen met een fles wijn en een goed gesprek. Maar laat dat nu perfect passen bij het doel van couchsurfing. Mensen willen geen hotel zijn, ze willen gezelschap. We zien in een paar weken tijd de hele samenleving aan ons voorbijtrekken.
Israël is een land van sociale experimenten, met mensen uit Rusland, Marokko, Duitsland, Ethiopië en Amerika die zijn teruggekeerd om samen hun dromen en idealen te verwezenlijken. Daarom zijn mensen zo bot en gefrustreerd, hoor je wel eens. Maar het is maar waar je kijkt. Als je op straat je hand opsteekt, krijg je gegarandeerd een lift. Of je krijgt een hele auto te leen aangeboden, of een kamer, of een maaltijd. We hebben het meegemaakt. Misschien moet je soms een beetje minder onafhankelijk zijn om te ontdekken hoe mensen werkelijk zijn.
Onder Palestijnen werkt couchsurfing overigens compleet anders. Couches hebben ze wel, maar aan internet doen ze nauwelijks en aan vooruitplannen nog minder. Gastvrijheid zit hier echter diep in de genen. Je bestelt dus gewoon ergens een broodje en gaat zitten wachten. Binnen een paar minuten heb je geheid een uitnodiging aan je broek voor een kop thee bij iemand thuis. Daarna volgt een uitnodiging om te blijven eten, en daarna moet je blijven slapen. Wij hebben al wat geregeld: we gaan op bezoek bij een Palestijns gezin dat we kennen in Bethlehem. We worden behandeld als koningen. Als ik een keer iets wil afrekenen in de winkel, wordt ik direct terechtgewezen. "Zo doen we dat hier niet, begrepen?"
Conflict
Qua rust is het Midden-Oosten natuurlijk van een andere categorie dan de Dordogne of de Drentse Aa. Er is een diep conflict waar je niet omheen kunt als je met mensen praat. We hebben van tevoren één ding in onze oren geknoopt: niet oordelen, want voor je het weet kom je anti-Palestijns of anti-Israëlisch terug en ben je gewoon partij geworden in het conflict. We luisteren naar alle verhalen. We voelen het van binnen als twee mensen die je mag, elkaar blijken te haten. Onze Jeruzalemse gastheer is ontzettend vriendelijk. Al het zijne is ook van ons, vier dagen lang. Maar Palestijnen... praat er niet over. Joods leven is zo goedkoop voor ze! Terwijl zijn bloedeigen grootvader hier nota bene heen moest vluchten omdat hij uit Libië werd geschopt!
Over het dagelijks leven van de overkant, een kilometer verderop, weet hij eigenlijk niets. En dat is geheel wederzijds. "Ik haat Israëliërs", zegt onze gastheer in Bethlehem. We mogen zijn vrienden niet vertellen dat we aan de kant van de bezetter hebben gelogeerd. Ook hij heeft een opa die moest vluchten, uit Nazareth, toen de staat Israël werd uitgeroepen. Ze zijn heel modern, ons gastgezin, ze vieren Kerstmis en eten elke dag cornflakes, maar toen de raketten uit Gaza werden afgevuurd, gingen zij op het dak staan kijken. Wat hebben ze gelachen!
We praten over het onrecht, de nederzettingen en de confiscaties. En over de vernedering, door Israël, maar ook door hun eigen leiders die niet eens voor normale infrastructuur kunnen zorgen of corruptie kunnen bestrijden. Ze voelen zich bekneld en opgesloten.
De wereld is niet te verdelen in goeien en slechten, merk je, als je gezinnen van binnenuit leert kennen. Er zijn vele soorten Palestijnen en Joden, links en rechts, moslim, christen, jood en atheïstisch, plus een heel aantal tussenvormen. We luisteren vooral. Lelijkheid en schoonheid bestaan hier allebei, die kun je niet tegen elkaar wegstrepen. De slow traveller bekijkt de wereld met andere ogen, daarbij geholpen door zijn kinderen. Die onthouden van de ultra-orthodoxe wijk in Jeruzalem alleen de supergrote zakken popcorn waar we mee lunchen. En wist je dat je in het vluchtelingenkamp in Bethlehem ballonnen kunt kopen in de vorm van een dolfijn?
Of neem Jericho, de oudste stad ter wereld, met neolithische opgravingen, in het laagste dal ter wereld bij de Dode Zee, met magnifiek uitzicht op de berg Nebo, waar Mozes nog heeft gestaan. Hier hebben ze een heus pretparkje, genaamd Banana Land, met botsauto's en suikerspinnen! Terwijl wij ons tussen de Palestijnse gezinnen ongans barbecueën, tot we geen shalom of aleikum meer kunnen zeggen, kunnen we alleen nog maar denken: wat verdrietig dat er zo veel strijd is, want wat is dit een mooi land.
Couchsurfen
Couchsurfing is een populair concept, vooral onder backpackers. Op couchsurfing.org staan meer dan 6 miljoen profielen van mensen die een logeerbed of -bank (een couch) zoeken of aanbieden. Ervaringen worden eerlijk gedeeld, en geld vragen is verboden. Je kunt zoeken in meer dan 6 miljoen profielen.
Een vergelijkbaar initiatief, dat kleiner is en een iets ander karakter heeft, is hospitalityclub.org, waar 300.000 mensen bij zijn aangesloten.
Low-budget reizen kan in Israël heel goed met de bus. Afstanden van twee uur of meer kosten nog geen tientje. Plannen kan op www.bus.co.il (of www.egged.co.il, dat veel duidelijker is maar niet alle buslijnen meeneemt). Palestijnse bussen zijn nog goedkoper, maar niet te plannen. De beide systemen sluiten bijzonder slecht op elkaar aan, maar alles is op te lossen met taxi's.
Gerelateerde artikelen
- Wij weigeren vijanden te zijn (Karavaan der Zotten)
- De leegte van geweld (Karavaan der Zotten)
- Als mannen huilen (Karavaan der Zotten)
- Een Mercedes op de oprijlaan (De Groene Amsterdammer)
- ‘Ik heb het niet gedaan’ (De Groene Amsterdammer)
Gebruikte Tags: middenoosten