Kijk 3 (maart 2015)
Blunderen met de bom
Volgens sommige mensen kernwapens ervoor gezorgd dat er tot nu toe geen Derde Wereldoorlog is uitgebroken. Maar het aantal incidenten waarbij een atoombom bijna tot ontploffing kwam, is niet op één hand te tellen. De Amerikaanse journalist Eric Schlosser analyseerde de meest bloedstollende bijna-rampen.
- Lees ook: Smachten naar autoriteit (VPRO Gids)
Het is 24 januari 1961. Majoor Walter Tulloch vliegt met zijn B-52 boven de Amerikaanse oostkust als deel van het zogenoemde airborne alert: een permanente bewaking van de Verenigde Staten door bommenwerpers die een tegenaanval moeten inzetten wanneer de Sovjet-Unie als eerste De Bom gooit.
Maar Tulloch zal zijn lange missie niet kunnen volbrengen. Een van de tanks in de rechtervleugel van zijn vliegtuig is lek en hij verliest in hoog tempo brandstof. Het toestel gaat daardoor zo sterk naar links overhellen dat het volkomen onbestuurbaar wordt. Vlak voordat het vliegtuig in stukken breekt, weten Tulloch en vier bemanningsleden met de schietstoel uit de bommenwerper te ontkomen. Twee anderen lukt dat niet.
Maar aan boord zijn ook nog twee waterstofbommen – elk met een kracht van bijna 4 megaton. Beide kernwapens komen los uit het neerstortende vliegtuig. Precies zoals tijdens een echte aanval de bedoeling is, worden bij een van de bommen de batterijen geactiveerd. De parachutes openen zich, de luchtdrukmeters zetten de timer in werking die de hoogspanningsaccu’s aanzet en er gaat een signaal naar de explosieven om de nucleaire kettingreactie op gang te brengen.
Maar dat gebeurt niet. In de cockpit zit namelijk een handmatige veiligheidsschakelaar. En die staat uit. De bom belandt rechtop met zijn neus in de grond, de parachutes verstrikt in een boom. De andere Mark 39, die niet is geactiveerd, boort zich meer dan twintig meter diep in een drassig weiland.
Fouten
Het is niet de laatste keer dat Amerika bijna wordt geraakt door een eigen kernwapen, schrijft Eric Schlosser, journalist en auteur van Command and Control. In dit bloedstollende boek legt Schlosser uit dat de systemen zo complex zijn, dat je fouten nooit voor 100 procent kunt uitsluiten. We zijn de techniek nooit helemaal de baas. Sterker nog, omdat de techniek zo krachtig is, geven wij het een symbolische waarde die ervoor zorgt dat ze in feite de baas is geworden over ons, en over ons beleid.
Schlosser illustreert zijn stelling met een aaneenschakeling van onvoorstelbare fouten, ongelukken en bijna-rampen met kernwapens. Vliegtuigen met waterstofbom storten neer, verbranden, worden door de bliksem geraakt, verdwijnen in zee of vallen op een andere manier uit elkaar. Eén vliegtuig ramt een opslagplaats van waterstofbommen, een tweede werpt zijn lading per ongeluk af op de landingsbaan, in een derde trekt een bemanningslid per ongeluk aan de verkeerde hendel waardoor de bom een krater slaat in een Amerikaanse tuin en de vierde stort neer boven een legerbasis in Groenland, waardoor de wijde omgeving wordt besmet door rondvliegende stukjes hoogverrijkt plutonium.
Lees verder in de Kijk.
Gerelateerde artikelen
- De leegte van geweld (Karavaan der Zotten)
- Staan in de wereld van nu (overig)
- Dodendans (VPRO Gids)
- ‘Onze maatschappij biedt grond voor totalitair denken’ (De Groene Amsterdammer)
- Smachten naar autoriteit (VPRO Gids)
Gebruikte Tags: amerika, geschiedenis, geweld