Nederlands Dagblad (30 maart 2013)
De weg van liefde op een Palestijnse heuveltop
Geweldloos verzet is helemaal niet passief, geloven twee Palestijnse christenen die zich verzetten tegen confiscatie van hun land door Israël.
- Lees ook: De keten van conflict in het Midden-Oosten (VPRO Gids)
Weinig mensen die hier op bezoek zijn geweest zullen de ontroerende tekst vergeten die op het rotsblok bij de ingang geschilderd staat: "Wij weigeren vijanden te zijn." Dit is het motto van Daoud en Daher Nassar, twee christelijke Palestijnse broers van middelbare leeftijd. Sinds 1991 wil het Israëlische leger hun land confisceren. Het ligt precies midden tussen de Gush Etzion-nederzettingen, bovenop een heuvel van 950 meter hoog, even ten zuiden van Bethlehem.
Eigendomsbewijzen
De meeste Palestijnen hebben geen eigendomsbewijzen, maar de broers wel. "We hebben het geluk dat onze grootvader het goed wilde regelen", vertelt Daher, de oudste van de twee broers. "De rechter geloofde het niet, maar onze advocaat heeft tot in de Ottomaanse archieven bewijzen gevonden. We hebben doorgeprocedeerd tot het Hooggerechtshof. We zijn nu vele rechtszaken en meer dan honderdduizend euro verder, maar nog steeds zijn er sloopbevelen tegen ons van kracht."
In 2000 begonnen Daoud en Daher met het vredesproject Tent of Nations, om zomerkampen, jeugdactiviteiten en conferenties te geven. Niet alleen voor Palestijnen, maar voor mensen uit de hele wereld. Omdat er - zoals in het overgrote deel van de Westelijke Jordaanoever - niet gebouwd mag worden van Israël, vinden de bijeenkomsten plaats in tenten.
Daher Nassar voor de ingang, met op de steen de tekst: We refuse to be enemies. (foto: Frank Mulder)
De Jezusweg
"Het is makkelijk de hoop te verliezen", vertelt Daoud, Dahers jongere broer, die vorige week op bezoek was in Nederland. "We leven in bezet gebied en dat drukt zwaar op mensen. Elke dag voel je de gevolgen van de checkpoints en de beperkingen. Ik zie dat vooral kinderen de frustratie overnemen, ze voelen de spanning van hun ouders." In zo'n situatie kun je verschillende dingen doen. "Terugslaan. Alles lijdzaam accepteren. Of vluchten. Veel Palestijnse christenen kiezen voor het laatste. Maar wij geloven dat er nog een andere weg is, en dat is de Jezusweg. De weg van geweldloosheid en van liefde."
Dat is helemaal niet passief. "Je wilt dat de ander door jouw lijden gaat zien dat jij menselijk bent. Je wilt zijn perspectief veranderen, en zeggen: 'Waar heb je het over, ik ben jouw vijand helemaal niet.' Als je dat alleen al zegt, krijg je vragen. Jij neemt dus het initiatief over." Daarvoor moet je in jezelf wel eerst Gods vrede toelaten, aldus Nassar. "Je moet die vrede eerst krijgen voordat je die gave met anderen kunt delen. Dat moesten de discipelen van Jezus ook ontdekken, voordat ze erop uit gingen. Je moet je eerst met God verzoenen. Maar vervolgens moet je het gaan uitleven."
"Op een avond reed ik naar huis, na een late kerkdienst, met mijn gezin. Opeens sprongen er soldaten voor de auto, bewapend, die ons dwongen uit te stappen voor een inspectie. Wij waren bang, maar zij ook. Het zijn ook gewoon maar jongens van 18 of 19. Ze dwongen me om mijn kinderen wakker te maken. Terwijl ik dat deed, zei ik: 'Wakker worden, want hier zijn vriendelijke soldaten'. De soldaten hoorden dat. Toen ze alles hadden gecheckt en we weer door mochten rijden, zei een van hen: 'Wil je mijn excuses aan ze aanbieden? Dit was fout van ons.' Kijk, dat is wat geweldloos verzet doet. Je wordt bedreigd, maar je draait de rollen om. Jij bent degene die sterk is, geestelijk. Reken maar dat zij naar huis zijn gegaan met iets om over na te denken."
Daoud heeft het nooit gepland, deze manier van leven. "Toen ik klaar was met school, ging ik ook gewoon naar Europa, om er te studeren en een baan te zoeken. Maar de deuren gingen telkens dicht. Alle wegen brachten me weer terug naar huis. En toen kwam de verklaring in 1991 dat ons land van de staat werd. We denken dat we onze eigen plannen kunnen maken. Maar als we voor God willen leven, krijgen we een missie. We kunnen kiezen: het accepteren, of ervoor weglopen. Maar het zal altijd blijven terugkomen. En het mooie is: als je ervoor kiest, ga je ervan houden."
De zonnepanelen, gebouwd met hulp van internationale vrienden. Op de achtergrond joodse nederzettingen (foto: Frank Mulder)
Onze moeder
Terwijl Daher de amandelen, de olijven en de wijnstokken laat zien, vertelt hij dat de militaire autoriteiten alles hebben geprobeerd, van intimidatie en vernieling tot het blokkeren van de toegangsweg met rotsblokken en het aanbieden van geld. "Uiteindelijk hebben ze ons zelfs een blanco cheque aangeboden. Als we maar vertrokken. We hebben gezegd dat ons land onze moeder is. We verkopen onze moeder voor geen miljoen."
Elke bouwaanvraag wordt afgewezen, of het nu gaat om een hek voor de schapen of om een stroomaansluiting. "Maar in de loop van de tijd hebben we veel internationale vrienden gekregen. Die hebben ons aan zonnepanelen geholpen. En er zijn zeven grotten onder de grond. Daar wonen we in. Een van de grotten gebruiken we als kapel."
Het toiletgebouw heeft een bijzondere geschiedenis, vertelt Daher. "Er kwam een keer een joodse vrouw uit een naburige nederzetting kijken. Kolonisten zijn bij ons altijd welkom, we praten met iedereen. Ze schrok van wat ze zag. Dat wij geen stroom en water hadden, terwijl hun wijk volstond met straatverlichting en zwembaden. Ze was recht uit Rusland hier gekomen en wist helemaal niets, behalve dat je niet met Palestijnen mocht praten. Ze was onder de indruk dat hier ook mensen waren die een band hadden met het land. Zij is toen met haar man, een orthodoxe jood, mee gaan doen met ons vredesproject. Zij hebben voor ons een composteertoilet gebouwd." Het echtpaar is nu verhuisd, maar ze gaan nog vaak naar de nederzetting toe omdat ze hun vrienden erover willen vertellen.
Het leven voor de Nassars blijft moeilijk. Israël is nu van plan om de scheidingsmuur een stuk naar het oosten te verplaatsen, aan de andere kant van het land van de Nassars. Het gevolg zal zijn dat zij worden afgesloten van Bethlehem, en daarmee ook van hun economische en sociale leven.
De wegversperring, met op de achtergrond het land van de familie Nassar (foto: Frank Mulder)
Frustatie ombuigen
"We lezen samen de Bijbel om te ontdekken hoe we de frustratie kunnen ombuigen tot iets positiefs", zegt Daoud tegen zijn Nederlandse publiek. "We waren bijvoorbeeld zwaar gefrustreerd toen de eerste Gaza-oorlog uitbrak. We besloten die frustratie te gebruiken om waterleidingen te graven. Dat gaf ons ook tijd om beter na te denken."
Het doel van de Tent of Nations is dus breder dan alleen het land behouden. "We willen perspectieven openen. We leren Palestijnen dat ze niet moeten wachten op een politieke leider die ze gaat redden. Het koninkrijk is onder ons! Je moet je eigen kracht ontdekken. Ja, ook je zwakheden erkennen. Maar in elk geval niet leven uit reactie. We moeten zelf met iets komen."
Dat sommige mensen voor geweld kiezen, vindt Daoud een natuurlijke reactie. "Ze zeggen dat Israël begon. Maar Israël zegt dat de Palestijnen begonnen. Daar kom je niet uit. Ik kijk liever naar het resultaat. En het resultaat is altijd: nog meer haat, bitterheid en frustratie. De Jezusweg leidt tot iets anders. Je ziet het niet in één dag, het enige wat je ziet is deze ene stap, maar uiteindelijk is er altijd resultaat."
Gerelateerde artikelen
- 'Gastvrijheid mag je nooit uitbesteden' (overig)
- Theo Maassen en Thomas Hertog over de kosmos (De Groene Amsterdammer)
- ‘Materie? Die bestaat alleen in onze geest’ (De Groene Amsterdammer)
- ‘Onze kernwapens zijn niet defensief bedoeld’ (De Groene Amsterdammer)
- Staan in de wereld van nu (overig)
Gebruikte Tags: geloof, middenoosten, vrede