Nederlands Dagblad (9 januari 2016)
De starets
Voor het ND schrijf ik een paar keer per jaar een column in de rubriek Sporen. Op zoek naar sporen van Gods koninkrijk. Deze keer: de starets.
- Lees ook: Is het kapitalisme calvinistisch? (Filosofie magazine)
In De gebroeders Karamazov verhaalt de schrijver Dostojevski over een vrouw die lijdt aan een bekend, modern probleem: ze twijfelt aan God. Ze is gelovig opgevoed, ze is altijd naar de kerk geweest, maar er zijn zoveel mensen die zeggen dat God niet bestaat, dat het toch aan haar vreet. Ze legt het probleem voor aan een starets, een wijze kluizenaar, want ze lijdt erom. "Hoe, hoe krijg ik mijn geloof terug?"
Een bewijs is er niet, zegt de starets, maar je kunt wel tot geloofsovertuiging komen. Hoe? "Door de ervaring van in praktijk gebrachte liefde. Beproef alles om uw naasten metterdaad en zonder aflaten lief te hebben. Naarmate u vordert in de liefde, zult u steeds meer overtuigd raken van Gods bestaan en de onsterfelijkheid van de ziel."
Maar naastenliefde, dat is beangstigend, zegt de vrouw. Zou ze zo'n leven wel kunnen volhouden? Ze zou wel willen zorgen voor mensen, maar wat als ze ondankbaar zijn? Of ze geven je een grote mond?
Het doet de starets denken aan een dokter die hij eens sprak. "Ik houd van de mensheid", had die dokter gezegd, "maar hoe meer ik van de mensheid in het algemeen houd, des te minder houd ik van de mensen als aparte persoonlijkheden. In mijn dromen heb ik me vaak laten meeslepen door hartstochtelijke gedachten over dienstbaarheid aan de mensheid en ik zou me misschien wel aan het kruis hebben laten nagelen voor de mensen als het niet anders had gekund. Maar ondertussen ben ik niet in staat om met wie dan ook twee hele dagen in één kamer door te brengen. Binnen vierentwintig uur ben ik in staat zelfs de beste mens ter wereld grondig te gaan haten, de een omdat hij te lang aan tafel zit bij het eten en een ander omdat hij snurkt of voortdurend zijn neus snuit."
Wat is er weinig veranderd sinds 1880. Behalve dat ik die 24 uur nog knap vind. We willen zo graag laten zien dat we oké zijn. Dat onze kerk fijn is, of dat we bezig zijn met een mooi en lovenswaardig project. Maar vrijwillig aan tafel zitten met een huisgenoot die te hard praat, of de afwas doen met iemand die altijd water morst op de grond, dát is een stuk lastiger, weet ik uit ervaring. Toch zit daar volgens de starets de sleutel tot het leren kennen van God.
"De praktische liefde in vergelijking met de liefde die men zich droomt is een onbarmhartige en angstaanjagende aangelegenheid. Voor de gedroomde liefde wil men zelfs zijn leven opofferen, als het maar niet te veel tijd kost en snel van stapel loopt, net als op het toneel, met toeschouwers en applaus en al. Maar de praktische liefde, die bestaat uit werken en volharden. Maar dit voorspel ik u: op het ogenblik dat u zult zien dat u ondanks al uw inspanning verder van uw doel bent gekomen, op datzelfde ogenblik zult u uw doel ineens bereikt hebben, dat voorspel ik u, en dan zult u opeens ook helder de wonderbaarlijke macht Gods inzien, die u al die tijd heeft bemind en op ondoorgrondelijke wijze heeft geleid."
Meer sporen?
Lees hier mijn oudere bijdragen in deze rubriek.
Gerelateerde artikelen
- Tegeltuinen, Jacques Ellul en de invloed van techniek (podcasts)
- Oorlog is hel (Karavaan der Zotten)
- Vrije ruimte uithakken (Karavaan der Zotten)
- Wij weigeren vijanden te zijn (Karavaan der Zotten)
- 'Gastvrijheid mag je nooit uitbesteden' (overig)
Gebruikte Tags: geloof, sporen
Mooi stukje! Inderdaad, goede gedachten goede bedoelingen zijn er genoeg. Maar het komt erop aan het te doen. En dat kost moeite, steeds weer.
Wim vd Hombergh - 25-12-’16 21:30