overig - Global Dutch (winter 2006)

Glamourous bikes

"Wat, hebben jullie in Nederland ook fietsen?", vraagt de vice-burgemeester van Jinja, de tweede stad van Uganda, lachend. Hij ziet het al voor zich: blanken op een fiets. Nederlanders redeneren vaak andersom: fietsen is leuk, maar niet iets voor andere landen. "Ze hebben een rare kronkel in hun kop", verzucht Roelof Wittink van I-ce.

140 x bekeken

Lees ook: De stamtafel: moet rente? (De Nieuwe Koers)

 Jinja is een echte fietsstad. Je ziet hier echter geen studenten, postbodes of koffertjes onder de snelbinders, maar 'boda boda's', jonge taxichauffeurs. De passagier zonder auto, maar met haast, wordt door hen van de ene kant van de stad naar de andere verplaatst, voor een prijs die op kan lopen tot een euro. Een gewoon ritje kost ongeveer tien eurocent. Andere fietsers zijn de boeren, die hun drie geiten, 100 liter jenever of 120 kilo kookbananen naar de centrale markt brengen en een uitzonderlijke behendigheid hebben ontwikkeld om hun evenwicht niet te verliezen.

Niet iedereen heeft genoeg geld voor een fiets. Of genoeg moed om het gevaarlijke gebrek aan respect bij autobestuurders te trotseren. "In feite is het een cultuurprobleem", betoogt Richard Kisamaddu van FABIO, de First African Bicycle Information Office. "Voor de rijken heeft de fiets echt geen enkele status. Daarom besteden de politici liever geld aan hun eigen stukje asfalt." Vanuit Main Street in Jinja lobbyt FABIO voor meer fiets- en veiligheidsbeleid, bij de verschillende overheden. FABIO verstrekt ook nog eens fietsen op krediet en laat zien dat fietsen echt een optie is: bijna iedereen slaagt erin binnen 10 maanden een fiets van 60 euro af te betalen.

"Fietsen is niet achterlijk, het is juist een modern middel tot ontwikkeling", aldus Kisamaddu. Hij laat een onderzoek zien dat de Universiteit van Hamburg uitvoerde op het Ugandese platteland. Fietsen bleek te leiden tot handel en inkomensgroei. Bovendien spenderen fietsers minder tijd aan reizen, zodat ze schoner water kunnen halen en de dokter vaker kunnen bezoeken. "Het is hoog tijd dat de importtarieven naar beneden gaan. Veel meer gezinnen moeten zo'n tweewieler kunnen kopen."

Beleidsveld

Roelof Wittink is oprichter van I-ce, de Interface for Cycling Expertise. Hij koppelt fiets- en verkeersexperts aan gemeenten in de hele wereld. Volgens hem moeten overheden en ngo's mobiliteit eens in een bredere context gaan zien. "Nederlanders hebben een rare kronkel in de kop. Ze vinden fietsen zelf heel leuk, maar zien er niets in voor andere landen. Terwijl het een noodzakelijk beleidsveld is, juist in ontwikkelingslanden!"

I-ce heeft wel subsidie gekregen voor de coördinatie van Locomotives, oftewel het Low Cost Mobility Initiative. Dit is een vierjarig capacity building project van ngo's uit 12 landen, dat twee jaar geleden van start is gegaan in Utrecht. FABIO was er, samen met de Ugandese staatssecretaris van Transport. Na een middagje fietsen op mountainbikes: "Fietsen is eigenlijk veel nuttiger en moderner dan wij ons in Kampala realiseren."

Ook Enrique Peñalosa, de vorige burgemeester van Bogotá, bepaald geen plattelandsdorpje, zag de fiets als de oplossing voor zijn dichtgeslibde stad. Verkeer is een democratisch en sociaal probleem, was zijn visie. De armen zitten in het centrum, opgesloten tussen de verkeersstromen van de rijke forensen. Om zijn stad weer leefbaar te maken heeft de Colombiaan gewerkt aan een integrale oplossing, vanuit het concept van dignified human space: goed en betaalbaar openbaar vervoer, sociale veiligheid door het opknappen van arme wijken, en, last but not least, het aanleggen van fietspaden. De mobiele, arme Colombiaan, bleek wel deel te kunnen nemen aan de sociale en economische ontwikkeling van de stad.

Velo.info

"Het is echt onbegrijpelijk dat Nederland zijn ogen zo gesloten houdt voor dit onderwerp", verzucht Pascal van den Noort op zijn kantoor dat uitkijkt over het Leidseplein. Met Velo Mondial levert hij kennis en kunde aan steden over de hele wereld, waaronder Kaapstad, op het vlak van stadsplanning en fietsbeleid. "Mensen in de townships zijn gefrustreerd over de ongelukken met de busjes, en over de prijs van transport dat 40% van hun inkomen opslokt. 'Geef ons veilige en betaalbare mobiliteit', hoort de goede verstaander. Maar de Nederlandse ontwikkelingsindustrie hoort geen dissemination en capacity building, dus het hele onderwerp wordt overgeslagen. Terwijl betaalbare mobiliteit cruciaal is voor ontwikkeling."

Van den Noort steekt zijn energie niet meer in Nederland. "De rest van de wereld is wel enthousiast over onze plannen, zowel publieke als private partijen. Dit is nog eens een partnership zoals werd bedoeld op de Johannesburg Summit." Van den Noort vliegt op dit moment de wereld rond voor Velo.info, een initiatief dat op dit moment al voor 150 steden de stappen in kaart brengt die nodig zijn voor een fietsvriendelijke infrastructuur. "Om iedereen warm te krijgen wil ik de fiets glamorous maken. Vorig jaar hebben we voor de Wereldbank op Capitol Hill een symposium gegeven, veel poeha, zoals dat hoort. De burgemeesters van steden als Washington en Kaapstad hebben hier het Charter for Bicycle Friendly Communities getekend. Zojuist zijn daar San Francisco, Boston en Zaragoza bijgekomen."

Komend jaar vindt Velo Mondial 2006 plaats in Kaapstad en daar moeten volgens Van den Noort ook ondernemers bij zijn. "Ze moeten zich profileren in de stappenplannen die in de steden zullen worden gemaakt, zowel in rijke landen als in ontwikkelingslanden. Daar is fietsen geen degradatie, ten opzichte van autorijden. Daar is het een promotie, ten opzichte van lopen." Bedrijven kunnen zorgen voor safe routes to work en fietsenstallingen. In heel de wereld wint de fiets aan populariteit. "Alleen moeten de Nederlanders dat nog even doorkrijgen."

Meer info: velomondial.net

Gerelateerde artikelen

• Circulaire zonnepanelen uit Nederland (De Groene Amsterdammer)
• Hoe Hollandse zaadbedrijven de wereld veroverden (De Groene Amsterdammer)
• Staan in de wereld van nu (overig)
• Elementen voor de toekomst: terugblik (De Groene Amsterdammer)
• Poor People Don’t Need Help (overig, English)

Gebruikte Tags: afrika, armoede, economie, fietsen, uganda

Reageren?

Naam

E-mail (optioneel veld)

URL (optioneel veld)

Reactie

Spamtest: 2 plus 2 is

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Ja, onthoud mij met een cookie.

Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.

Terug naar www.frankmulder.info