De Pers (18 november 2010)
China stoot onze CO2 uit
Hoe kom je van je grofvuil af, zonder boete? Simpel: gewoon bij de overbuurman op de stoep zetten. Hoe raak je die lastige broeikasgassen kwijt? Precies...
- Lees ook: Paul Kingsnorth gaat terug naar de natuur (VPRO Gids)
Op de klimaattop in Cancun, die over twee weken begint, zal Nederland trots de cijfers over 2009 over tafel laten gaan: een uitstoot van 201 megaton CO2-equivalenten. Dat is al bijna zes procent minder dan de 213 megaton in 1990 en daarmee bereikt Nederland nu al wat het in Kyoto voor 2012 heeft beloofd. Maar er zit een addertje onder het gras.
Draak
Een draak van een adder zelfs, blijkt uit nieuwe cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek gisteren naar buiten bracht. We halen namelijk steeds meer van onze producten uit andere landen, met name China. Maar de 25 miljard euro aan breedbeeldtv's, flatscreens, Nokia's, iPods, spijkerbroeken en Barbies die we tegenwoordig door de Aziatische draak laten maken leidt tot een enorme uitstoot van broeikasgassen. Als we die meerekenen, valt de hele reductie van de afgelopen jaren weg.
"In het buitenland wordt steeds meer voor ons uitgestoten", zegt Roel Delahaye, onderzoeker bij het CBS. "We importeren steeds meer uit landen buiten Europa, zoals China. Aangezien het productieproces daar relatief milieuonvriendelijk is, zitten er veel emissies verankerd in deze producten. Maar ook voor olie en gas uit Rusland en landbouwproducten uit Afrika en Latijns-Amerika worden veel broeikasgassen uitgestoten."
Andersom werkt het overigens net zo. Nederland exporteert veel bloemen en chemische producten, vooral naar buurlanden. "Dat zijn relatief vervuilende sectoren. Wij hebben nu becijferd dat er nu ongeveer net zo veel vervuiling verwerkt zit in de import als in de export, namelijk 99 tegen 103 megaton." Klinkt goed, maar het is eigenlijk een verslechtering. "In 1996 was de balans namelijk veel positiever en voerden we 18 megaton minder broeikasgassen in dan uit. Met andere woorden: de mondiale uitstoot van broeikasgassen door onze consumptiebehoeften is niet afgenomen, maar gelijkgebleven."
Voetafdruk
De zogenoemde 'koolstofvoetafdruk' van Nederlanders blijft dus hoog. Te hoog, zeggen onderzoekers van de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie. Die hebben berekend hoe veel broeikasgassen de gemiddelde inwoner van een bepaald land uitstoot. Volgens de Noren stoot een gemiddelde Chinees bijna een vijfde minder uit dan de officiële cijfers suggereren (3,1 ton) en Nederlanders juist een vijfde méér (16,7 ton), waarmee wij hoog eindigen op het lijstje van grootste vervuilers ter wereld.
"Voor alle westerse landen geldt hetzelfde", zegt de Noorse hoogleraar energie Edgar Hertwich. "Hun vervuiling vindt steeds meer elders plaats. Niet doordat de productie wordt verplaatst, maar doordat de productiegroei in toenemende mate uit Azië komt."
Of dit effect nu in de loop der tijd zo toeneemt dat het de Kyotowinst tenietdoet, konden de Noorse cijfers niet aantonen, maar het CBS wel. Door handels- en emissiecijfers aan elkaar te koppelen, toont het Bureau aan dat onze koolstofvoetafdruk, ondanks de enorme verbeteringen die de industrie heeft doorgevoerd, hardnekkig hoog blijft.
Het had natuurlijk erger gekund. De Nederlandse consumptie is met een derde gestegen, de voetafdruk niet, en dat is een prestatie van het bedrijfsleven. Bovendien is het goede nieuws in elk geval dat burgers nu zelf de sleutel van klimaatbeleid in de hand hebben. Hun voetafdruk zou makkelijk een ton CO2 kleiner kunnen worden, als ze per jaar één keer minder naar Zuid-Europa vliegen, vierhonderd liter minder tanken, tien vrienden laten overstappen op spaarlampen óf doordeweeks vegetariër worden.
Of als ze aan Sinterklaas zouden vragen of hij geen Chinees speelgoed meer in hun schoen doet, maar gewoon kruidnoten van eigen bodem.
Top-10 voetafdruk:
Broeikasgasemissies per persoon per jaar
1. Verenigde Staten 29 ton
2. Australië 21 ton
3. Canada 20 ton
4. Zwitserland 18 ton
5. Finland 18 ton
6. Nederland 17 ton
7. België 17 ton
8. Ierland 16 ton
9. Cyprus 16 ton
10. Verenigd Koninkrijk15 ton
China heeft een jaarlijkse koolstofvoetafdruk van 3,1 ton per persoon
Ministaatjes zijn niet meegerekend.
Bron: www.carbonfootprintofnations.com
Twee manieren van meten
Het IPCC (het VN-klimaatbureau) schrijft emissies toe aan landen waar de uitstoot daadwerkelijk plaatsvindt. Dat is een productiegerichte benadering. Maar zou het niet veel eerlijker zijn om emissies toe te schrijven aan het land waar de productie wordt geconsumeerd?
Het zou wel een noodzakelijke correctie zijn, vindt de Noorse hoogleraar Edgar Hertwich. "Maar dat ontslaat producerende landen niet van hun verantwoordelijkheid. Hun industrieën zijn vaak nog veel vervuilender dan nodig is, denk aan Chinese kolencentrales. Het zou het eerlijkst zijn als de lasten worden verdeeld tussen producenten en consumenten."
"Er is voor beide benaderingen wat te zeggen", zegt Ton Manders, interim sectorhoofd klimaat van het Planbureau voor de Leefomgeving. "Met een mondiaal klimaatbeleid zou het natuurlijk niet uitmaken. Dan komen de kosten van de uitstoot vanzelf in de prijs terecht. Maar als landen als China zich niet willen binden aan reductieverplichtingen... dan denk ik dat deze benadering belangrijker wordt. Frankrijk en de VS roepen nu al dat ze dan een belasting willen heffen op de hoeveelheid uitstoot die met de geïmporteerde producten is gemoeid. Anders hebben landen als China een oneerlijk concurrentievoordeel."
Gerelateerde artikelen
- Circulaire zonnepanelen uit Nederland (De Groene Amsterdammer)
- Hoe Hollandse zaadbedrijven de wereld veroverden (De Groene Amsterdammer)
- 'Ik ben keiblij dat ik dit mag doen' (De Groene Amsterdammer)
- Europa spoort niet (VPRO Gids)
- Amsterdammers verwarmen eigen woning met aquathermie (overig)
Gebruikte Tags: china, duurzaam, economie, europa