We willen wel verduurzamen, maar kán het ook?
in: De Groene Amsterdammer 34 (24 augustus 2022)
Waterstof, lithium, kobalt, fosfor. In de afgelopen maanden onderzochten Sanne Bloemink en ik verschillende elementen die nodig zijn voor een duurzame toekomst. We stuiten op allerlei inspirerende initiatieven en ontwikkelingen, maar dat neemt niet weg dat één vraag steeds prangender wordt: kunnen we wel blijven willen wat we nu willen? Kunnen we onze luxe en digitale levensstijl, gebaseerd op grenzeloos en goedkoop, wel voortzetten als we de zorg om de aarde écht ernstig nemen?
Wat zijn mensen toch gekke wezens, dat ze de natuur willen temmen, zingen de vogels, in de muzikale landschapsvoorstelling Het verdriet van de Zuiderzee.
Om windmolens en elektrische auto’s te maken kunnen we niet zonder zeldzame aardmetalen uit China. Maar wat als China niet meer wil leveren? Of niet meer kan?
De Vlaamse psycholoog Mattias Desmet ziet een groeiende hang naar totalitarisme in de westerse maatschappij. ‘De bevolking snakt naar een overheid die de controle pakt.’
Dat er crises komen is duidelijk, zegt de Zweedse milieuwetenschapper Carl Folke. De vraag is of we vervallen in barbaars gedrag of dat we samen verhalen vinden om nieuwe wegen in te slaan. ‘We zetten veranderingen in gang die veel onzekerheid met zich meebrengen.’
In de stikstofstrijd lopen feiten, meningen en verdachtmakingen dwars door elkaar heen. Gelukkig is er een nuchtere wetenschapper die al decennia de stikstofdepositie in heel Nederland bijhoudt. Niet met modellen, maar met korstmossen.
Kobalt is vooralsnog onmisbaar voor een duurzame economie, want zonder kobalt geen smartphone en elektrische auto. Maar winning op aarde is slecht voor mensenrechten en milieu. Moeten we de zee in? De ruimte?
Twee derde van het winbare fosfor, een element dat cruciaal is om de akkers van de toekomst mee te bemesten, ligt in Marokko. En wij spoelen het door de wc.
De voorstanders van de QR-code hebben nooit veel kwaad gezien in een maatregel die mensen uitsluit, al is het tijdelijk. Maar wat is tijdelijk? Brussel en Big Tech werken aan identificatie met je smartphone en de QR-code heeft daar een paar flinke obstakels voor weggenomen.
Zonder veel ruchtbaarheid is supermarktketen Lidl bezig om de consument met de kleine beurs te voorzien van biologische, fairtrade en gezonde voeding. Heeft de discounter een geheime missie?
